Władysław Frączek

Władysław Frączek

„Janczak”, „Wid”, „Witold Sawicki”

pułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia	27 grudnia 1895 Stryszawa, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	19 stycznia 1969 Wrocław, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1914–1945
Siły zbrojne	Armia Krajowa
Jednostki	Obszar Warszawski AK
Stanowiska	szef sztabu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa kampania wrześniowa powstanie warszawskie
Odznaczenia

Zdjęcie grobu Władysława Frączka na cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu

Władysław Frączek ps. „Janczak”, „Wid”, „Witold Sawicki” (ur. 27 grudnia 1895 w Stryszawie, zm. 19 stycznia 1969 we Wrocławiu) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 27 grudnia 1895 roku w Stryszawie. Od 1906 roku uczył się w gimnazjum w Bochni, gdzie w 1914 otrzymał świadectwo dojrzałości. W sierpniu 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich i służył w 3 pułku piechoty Legionów. Uczestnik bitwy pod Rarańczą. Po ukończeniu kursu oficerskiego w Zegrzu otrzymał awans na chorążego. Po kryzysie przysięgowym od września 1917 roku służył w batalionie zapasowym Polskiego Korpusu Posiłkowego. W okresie od lutego do czerwca 1918 roku internowany przez władze austriackie w obozie na Węgrzech, a później we Włoszech.

Po powrocie do Polski od listopada 1918 roku wziął udział w obronie Lwowa. Kolejno pełnił funkcję dowódcy plutonu, dowódcy 4 i 11 kompanii 4 pułku piechoty Legionów. W sierpniu 1920 roku przeniesiony został do 3 pułku piechoty Legionów, w którym kolejno dowodził II batalionem, 5 kompanią i I batalionem. W tym czasie bierze udział w wojnie polsko-bolszewickiej.

W 1921 roku został referentem wyszkolenia a następnie pełnił obowiązki dowódcy I batalionu 3 pp Leg. W sierpniu 1923 roku objął dowództwo III batalionu, a w lutym następnego roku - II batalionu. 31 marca 1924 prezydent RP nadał mu stopień majora ze starszeństwem z dnia 1 lipca 1923 i 114. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W kwietniu 1925 roku powierzono mu pełnienie obowiązków zastępcy dowódcy 3 pp Leg. We wrześniu tego roku objął dowództwo III batalionu.

1 listopada 1925 rozpoczął naukę na Kursie Normalnym Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Z dniem 28 października 1927, po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, przydzielony został do Wyższej Szkoły Wojennej na stanowisko asystenta. Następnie był wykładowcą operacyjnej służby sztabów, a od 1929 roku kierownikiem katedry taktyki ogólnej. 24 grudnia 1929 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1930 stopień podpułkownika w korpusie oficerów piechoty i 18. lokatą. Z dniem 1 stycznia 1931 przeniesiony został do Szkoły Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy na stanowisko dyrektora nauk. W kwietniu 1932 został przeniesiony do Biura Ogólno Administracyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko szefa Wydziału Przepisów Służbowych. W 1935 został przesunięty na stanowisko szefa Wydziału Administracyjno-Instrukcyjnego. W listopadzie 1935 został mianowany dowódcą Pułku KOP „Wołożyn”, a w 1938 dowódcą 15 pułku piechoty w Dęblinie. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 7. lokatą w korpusie oficerów piechoty.

Brał udział w kampanii wrześniowej jako dowódca 15 pułku piechoty w składzie 28 Dywizji Piechoty. W dniu 3 września 1939 roku został ciężko ranny podczas walk nad Wartą pod Rychłocicami, a jego pułk rozstał rozbity. Z odniesionych ran leczył się najpierw w Łodzi a następnie w Wilnie. Po wyleczeniu z ran wiosną 1940 roku został oficerem Bazy nr 3 ZWZ w Wilnie.

W kwietniu 1943 roku przeniesiony do Warszawy, gdzie objął stanowisko szefa Wydziału Operacyjnego w Oddziale III Komendy Głównej AK, w tym czasie używał nazwiska Witold Sawicki. 23 sierpnia 1943 roku został szefem sztabu Obszaru Warszawskiego AK. Funkcję tę pełnił do końca powstania warszawskiego. Po kapitulacji oddziałów powstańczych osadzony w Oflagu IIC Woldenberg.

Po wojnie wrócił do Polski i został uznany za inwalidę. Leczył się z powodu gruźlicy w sanatorium Gostynin-Kruk, jednocześnie pracował tam w administracji do czasu przejścia na emeryturę w 1968 roku. Zamieszkał wtedy we Wrocławiu, gdzie zmarł w dniu 19 stycznia 1969 roku.

W latach 2005–2007 jego imię nosił 5 Dębliński Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego.

Awanse służbowe

• chorąży - 1 stycznia 1917
• kapitan - 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
• major - 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923
• major dyplomowany - 28 października 1927
• podpułkownik dyplomowany - 24 grudnia 1929 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930
• pułkownik dyplomowany - 19 marca 1939

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari – 1939
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – 1921
• Krzyż Niepodległości – 12 maja 1931 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”
• Krzyż Walecznych trzykrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi po raz pierwszy – 19 marca 1937 „za zasługi w służbie wojskowej”
• Złoty Krzyż Zasługi po raz drugi – 10 listopada 1938 „za zasługi na polu pracy społecznej”)

Bibliografia

• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Warszawa: Sztab Główny, 1931.
• Mieczysław Bielski: Grupa Operacyjna „Piotrków” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1991, s. 381–382. ISBN 83-11-07836-X.
• Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1944 t. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987. ISBN 83-211-0739-7. Brak numerów stron w książce
• Marek Ney-Krwawicz: Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 432. ISBN 83-211-1055-X.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.